Sunday 8 August 2010

Kidung Penolak Bala


KIDUNG RUMEKSA ING WENGI
(Sunan Kalidjaga)

Ana kidung rumeksa ing wengi
teguh hayu luputa ing lara
luputa bilahi kabeh
jim setan datan purun
paneluhan tan ana wani
miwah panggawe ala
gunane wong luput
geni atemahan tirta
maling adoh tan ana ngarah mring mami
guna duduk pan sirna.

Sakabehing lara pan samya bali
sakeh ngama pan sami miruda
welas asih pandulune
sakehing braja luput
kadi kapuk tibaning wesi
sakehing wisa tawa
sato galak tutut
kayu aeng lemah sangar
songing landak guwaning wong lemah miring
myang pokiponing merak.

Pagupakaning warak sakalir
nadyan arca myang segara asat
temahan rahayu kabeh
apan sarira ayu
ingideran sang widadari
rineksa malaekat
sakatahing rasul
pan dadi sarira tunggal
ati Adam utekku bagendha Esis
pangucapku ya Musa.

Napasku nabi Ngisa linuwih
nabi Yakub pamiyarsaningwang
Yusup ing rupaku mangke
nabi Dawut swaraku
jeng Suleman kasekten mami
nabi Ibrahim nyawaku
Edris ing rambutku
bagendha Li kulitingwang
getih daging Abu Bakar Ngumar singgih
balung bagendha Ngusman.

Sungsumingsun Patimah linuwih
Siti Aminah bayuning angga
Ayub ing ususku mangke
nabi Nuh ing jejantung
nabi Yunus ing otot mami
netraku ya Muhammad
pamuluku rasul
pinayungan Adam sarak
sampun pepak sakathahing para nabi
dadya sarira tunggal.

Wiji sawiji mulane dadi
apan pencar saisining jagat
kasamadan dening date
kang maca kang angrungu
kang anurat kang anyimpeni
dadi ayuning badan
kinarya sesembur
yen winacakna ing toya
kinarya dus rara tuwa gelis laki
wong edan nuli waras.

Lamun ana wong kadhendha kaki
wong kabanda wong kabotan utang
yogya wacanen den age
nalika tengah dalu
ping sewelas wacanen singgih
luwar saking kabanda
kang kadhendha wurung
aglis nuli sinauran
mring hyang Suksma kang utang puniku singgih
kang agring nuli waras.

Lumun arsa tulus nandur pari
puwasa sawengi sadina
iderana galengane
wacanen kidung iku
sakeh ngama sami abali
yen sira lunga perang
wateken ing sekul
antuka tigang pulukan
musuhira rep sirep tan ana wani
rahayu ing payudan.

Sing sapa reke bisa nglakoni
amutiya lawan anawaa
patang puluh dina bae
lan tangi wektu subuh
lan den sabar syukur ing ati
insya Allah tinekan
sakarsanireku
tumrap sanak rakyatira
saking sawabing ngelmu pangiket mami
duk aneng Kalidjaga.

(Serat Kidungan Warna-warni. Surakarta: Boedi Oetomo, 1919)

Terjemahannya dalam bahasa Indonesia kurang lebih sebagai berikut. 

KIDUNG PENJAGA DI WAKTU MALAM 
Ada kidung yang menjaga di waktu malam 
kukuh selamat terbebas dari berbagai penyakit 
terbebas dari semua malapetaka 
jin setan kejahatan pun tidak berkenan 
guna-guna pun tidak ada yang berani 
juga perbuatan jahat 
ilmu-ilmunya orang yang bersalah 
api dan juga air 
pencuri pun jauh tidak ada yang mengarah kepadaku 
guna-guna sakti pun lenyap. 

Segala penyakit pun bersama-sama kembali ke asal 
berbagai hama pun terpaksa terkikis habis 
dengan kasih sayang dipandang 
terhindar dari semua senjata 
seperti kapuk jatuhnya besi 
semua bisa menjadi hambar 
binatang buas pun menjadi jinak 
kayu ajaib dan tanah keramat bahaya 
relung landak guanya orang tanah miring 
dan rumah tinggalnya merak. 

Kandangnya segenap badak 
walau batu-batu dan lautan kering 
pada akhirnya semua selamat sejahtera 
sebab berbadan jelita keselamatan 
dikelilingi penuh bidadari 
dijaga oleh para malaikat 
juga segenap rasul 
menyatu menjadi berbadan tunggal 
hati Adam, otakku Baginda Sis 
pengucapku ialah Musa. 

Napasku mengalir Nabi Isa yang amat mulia 
Nabi Yakub menjadi pendengaranku 
Nabi Yusuf wajahku kini 
Nabi Daud menjadi suaraku 
Tuan Sulaiman menjadi kesaktianku 
Nabi Ibrahim menjadi nyawaku 
Nabi Idris dalam rambutku 
Baginda Ali menjadi kulitku 
Darah dagingku Abu Bakar dan Umar 
Tulangku baginda Usman. 

Sumsumku Fatimah yang amat mulia 
Siti Aminah menjadi kekuatan badanku 
Nabi Ayub kini ada dalam ususku 
Nabi Nuh di dalam jantungku 
Nabi Yunus di dalam ototku 
penglihatanku ialah Nabi Muhammad 
wajahku rasul 
terlindungi oleh hukum Adam 
sudah mencakupi seluruh para nabi 
berkumpul menjadi badan yang tunggal. 

Terjadinya berasal dari biji yang satu 
sebab-musabab kemudian berpencar ke seluruh dunia 
terimbas oleh dzat-Nya 
yang membaca dan yang mendengarkan 
yang menyalin dan yang menyimpan 
menjadi selamat sejahtera badannya 
sebagai sarana mengusir 
jikalau dibacakan di dalam air 
sarana mandi perawan tua cepat mendapat jodoh 
orang gila pun cepat sembuh. 

Apabila ada orang yang didenda, wahai cucuku 
orang yang dihimpit keberatan hutang-piutang 
seyogyanya engkau membaca dengan segera
pada waktu tengah malam hari 
bacalah dengan sungguh-sungguh sebelas kali 
terbebas dari jeratan 
yang didenda pun urung 
lekas kemudian terbayarkan 
yang berhutang itu sungguh oleh Tuhan 
yang sakit pun segera mendapat kesembuhan. 

Jikalau akan lancar menanam padi 
berpuasalah sehari semalaman 
kelilingilah pematangnya 
bacalah kidung ini 
semua hama bersama-sama kembali ke asal 
apabila engkau pergi berperang 
bacakanlah ke dalam nasi 
dapatkan tiga suapan 
musuhmu tersihir tidak ada yang berani 
selamat engkau di medan perang. 

Siapa pun yang dapat melaksanakan 
berpuasa mutih hanya (minum) air dan (makan) nasi 
empat puluh hari saja
dan bangun pada waktu subuh
lalu berlaku sabar serta bersyukur di dalam hati
insya Allah dapat tercapai
atas izin kehendak Allah
bagi semua sanak-saudaramu
oleh daya kekuatan ilmu pengikatku
pada waktu berada di Kalijaga.

(Serat Kidungan Warna-warni. Surakarta: Boedi Oetomo, 1919)

No comments:

Post a Comment

Pertemuan 15 Teori Sastra Tempatan